Sevgi ilişkilerimizi besleyen, daha derin bağlar kurmamızı sağlayan çok güçlü bir duygu. Ancak romantik ilişkilerimizde partnerimize duyduğumuz sevgi iki tarafın da zaman zaman kullanmaktan çekinmediği tehlikeli bir silaha dönüşebiliyor. Kendimizi “Beni çok sevdiği için bu kadar kıskanıyor” ya da “Benim iyiliğimi düşündüğü için öyle söyledi” gibi cümleler kurarken bulabiliyoruz. Flört şiddeti, sevginin himayesi altında gizlenip normalleşebiliyor.
Peki nedir tam olarak flört şiddeti? Flört şiddeti, güç ve kontrol kazanmak amacıyla partnerin kişisel bütünlüğünü tehdit eden tüm davranışlar olarak tanımlanır ve fiziksel, psikolojik, cinsel, dijital, kısıtlayıcı kontrol gibi farklı türleri içinde barındırır. Partnerler ikili ilişkilerde birbirlerini kontrol etmek için fiziksel şiddet uygulayabileceği gibi, karşı tarafı suçlu hissettirmek, eleştirmek, aşağılamak, yalnızlaştırmak ve alay etmek gibi fark edilmesi görece daha zor olan psikolojik şiddet unsurlarını da kullanabilir. Duygusal şiddet sistemik bir şekilde uygulandığında partnerin kendine olan güvenini, öz saygısını zedelerken kaygı düzeylerini de artırır. Kişi, kendisini yetersiz ve değersiz hisseder.
Bunların yanı sıra flört şiddeti dijital ortamlar aracılığıyla da gerçekleşebilir. Partnerlerin teknolojik aletleri takip ve denetleme aracı olarak kullanması, sosyal medya hesaplarının üzerinde hak iddia etmesi ya da karşı tarafın hoşuna gitmeyecek içeriklerin gönderilmesi dijital şiddetin örneklerindendir. Cinsel şiddet de flört ilişkisinde özellikle ergenlikte sıkça karşımıza çıkmaktadır. Partnerin istenmediği halde dokunulması, cinsel birlikteliğe veya rahat hissetmediği davranışlara zorlanması flört şiddetinin parçasıdır. Gerek dijital gerekse cinsel yollarla olsun uygulanan şiddetin yegâne amacı partnerin üzerinde kontrol sağlamaktır. İlişkide bir taraf sürekli diken üstünde, karşısındakinin ne diyebileceğini ve ne düşünebileceğini önceden tahmin etmeye çalışır. Bu düşünceler bir zaman sonra kişinin davranışlarını partnerini memnun etmeye yönelik şekillendirmesine yol açar. Artık kendi mutluluğu için değil, ilişkide kalmak için yaşamaktadır.
Tüm bu şiddet biçimleri düşünüldüğünde dikkat edilmesi gereken nokta bu davranışların bir anda ortaya çıkmamasıdır. Bu davranışlar ilişkinin içerisinde genellikle yavaş yavaş kendisini gösterir. Şiddet, dengesiz bir döngünün içinde var olur. Partneriniz bir taraftan aşırı sevgi gösterip sizi özel hissettirirken, diğer taraftan hoşunuza gitmeyen isteklerde bulunabilir. Literatüre “love-bombing” olarak geçen bu sevgi bombardımanı, uyarı işaretlerini fark etmenizi zorlaştırır.
Romantik ilişkilerde karşılaşabilecek uyarı işaretleri:
“İkimizin olduğu fotoğrafı profilinde neden hala paylaşmadın?”
“Bu kızı neden hala engellemedin?”
“O çocukla görüşmeni istemiyorum.”
“Domuz gibi yedin, kilo alacaksın.”
“Biraz makyaj yapıp kendine bakman lazım, yan yana garip duruyoruz.”
“Bu işi hayatta alamazsın, başvuran bir sürü insan olacak ve muhtemelen senden daha nitelikliler.”
“İstediğim zaman sana dokunabilirim. Başkaları senin kadar tutucu değil.”
“Neden sevişmiyoruz? Yoksa beni sevmiyor musun?”
Hepimiz ilişkiye dair beklentilerimizi, rahatsız olduğumuz noktaları yeni ilişkiler deneyimledikçe keşfediyoruz. Bu nedenle ilişkinin içinde bu döngüleri tanımak ve sınırları korumak özellikle ergenlikte daha zorlayıcı olabiliyor. Ergenler özerkliklerini kazanma isteğiyle de şiddet içeren davranışları yakın çevreleriyle paylaşmaktan çekinebiliyor. Bunun yanı sıra toplumsal cinsiyet normları, medyanın flört şiddeti olarak tanımlanabilecek davranışları romantik bir çerçeveye oturtması ilişkilere dair mitlere olan inanç da ergenlerin bu davranışları göz ardı etmesini kolaylaştırıyor. Ergenler her ilişkinin kendi deneyimledikleri gibi olduğunu veya partnerlerinin zamanla değişebileceğini düşünebiliyor. Ayrıca alanda süre gelen araştırmalar (Francis et al., 2021; Watson et al., 2001) gençlerin kabul edilemez ilişki davranışlarını fark etseler bile gelecekteki davranışları engellemek için ne yapabileceklerine dair bilgi sahibi olmadıklarını gösteriyor.
Flört şiddetine maruz kaldığımızı düşünüyorsak ne yapmalıyız?
- Hissettiklerine odaklanmak
Flört şiddeti uygulayan partner genellikle “gaslighting” dediğimiz, partnerini kendinden şüphe ettirmeye yönelik davranışlarda bulunabilir. “Abartıyorsun, bu kadar hassas olmana gerek yok” gibi cümleler ile sizi manipüle ederken kendi gerçekliğinizi sorgulamaya itebilir. Böyle zamanlarda hissettiklerimize odaklanmak en doğru yol göstericidir. Eğer bir davranış veya söz size kendinizi kötü hissettiriyorsa, kötü hissediyorsunuzdur. Hissetmenin doğru veya yanlış yolu yoktur.
- Açıkça iletişim kurmak, sınırları korumak
Flört şiddetine uğrayan kişiler zaman zaman ilişkide karşı tarafın verebileceği tepkilerden korkup ilişki biter korkusuyla hissettiklerini, düşündüklerini söylemekten çekinebilirler. Bu noktada sizi düşüncelerinizi ifade etmekten alıkoyan etmenler ilişkide şiddetin varlığının bir habercisi olabilir. İlişki her iki tarafın da emek verdiği karşılıklı bir etkileşimdir. Bu nedenle yolunda gitmeyen olaylara dair duygu ve düşünceleri paylaşmak ilişkiyi besleyen bir fırsat olarak görülmelidir. Kişinin kendisini rahatça ifade edebildiği, bir birey olarak sınırlarını koruyabildiği ve o sınırları istediği ölçüde esnetebildiği bir ilişki güvenli bir ilişkidir.
- İlişkiyi ve değerlerinizi gözden geçirmek
İçinde flört şiddeti barındıran bir ilişkide duygu ve düşüncelerinizi ifade ettikten sonra aynı davranış biçimleri devam ediyor ise nasıl bir ilişkinin içinde bulunmak sizi mutlu eder ve ilişkinizde nelerin eksikliğini hissettiğiniz üzerine düşünmekte fayda var. Böyle bir ilişkinin içinde bulunmaya devam etmek isteyip istemediğinizi güvendiğiniz birisi ile konuşmak da bu süreci kolaylaştırabilir.
Unutmayın, sevginin içinde kısıtlama ve kontrol yoktur. Sevgi güven veren bir duygudur ve ilişkiler her iki tarafın da orta yolu bulmak için çaba harcamasıyla var olur. Bunu her zaman hatırlamamız ve içinde değerli hissettiğimiz ilişkileri yaşamamız dileğiyle.
· Buse Oldaç ·
Kaynaklar:
Francis, L., & Pearson, D. (2021). The recognition of emotional abuse: Adolescents' responses to warning signs in romantic relationships. Journal of Interpersonal Violence, 36(17-18), 8289–8313. https://doi.org/10.1177/0886260519850537
Watson, J. M., Cascardi, M., Avery-Leaf, S., & O'Leary, K. D. (2001). High school students' responses to dating aggression. Violence and Victims, 16(3), 339–348. https://doi.org/10.1891/0886-6708.16.3.339